Là một công dân được sống trong sự hòa bình khi đất nước thống nhất, ắt phải ghi nhớ công ơn của biết bao anh hùng đã ngã xuống trong các cuộc đấu tranh cho dân tộc. Chính vì điểm đó, nghĩa trang Hàng Dương là nơi không thể không đến khi đặt chân đến Côn Đảo xinh đẹp nhưng mang trong mình ký ức đau thương của ngàn vạn chiến sĩ đã hy sinh.

Từng là nơi chôn cất qua loa…

Nhà tù Côn Đảo – nơi được mệnh danh là địa ngục trần gian, nơi giam giữ những chiến sĩ cách mạng trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp & chống Mỹ. Sự khốc liệt trong cách giam giữ và tra tấn đã lấy đi sinh mạng của biết bao chiến sĩ yêu nước. Ban đầu, thi hài của các chiến sĩ được chôn cất tại khu chuồng Bò, sau đó đã di dời đến khu vực Hàng Keo. Khi khu vực Hàng Keo không còn đất trống để chôn cất, Thực dân Pháp đã mở thêm nghĩa địa mới ở Hàng Dương nhằm tiếp tục chôn cất các chiến sỹ. Tính tới năm 1975, nghĩa trang Hàng Dương đã có 35 năm lịch sử.

Trở thành nghĩa trang lớn nhất Côn Đảo

Sau khi chiến tranh qua đi, để an ủi cho những linh hồn đã hy sinh vì Tổ Quốc, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội giao cho UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu làm chủ đầu tư và giao cho Viện Kỹ thuật Công binh khởi công xây dựng và tôn tạo vào ngày 19 tháng 12 năm 1992. Sau đó Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn tiếp tục thi công để đến khi hoàn thành, Nghĩa Trang Hàng Dương trở thành nghĩa trang lớn nhất Côn Đảo, cũng được coi là nghĩa trang nổi tiếng nhất trên cả nước.

Cái tên thể hiện sự can trường

Tên gọi Nghĩa trang Hàng Dương được định danh bởi trước kia, tại khu vực này còn có rất nhiều cây phi lao cổ thụ, và người miền Nam gọi là cây Dương Liễu, một trong những biểu tượng của sự bền trí, can trường. Trải qua thời gian dài, bên cạnh những cây phi lao xưa, giờ đây nghĩa trang đã có thêm phượng vĩ, lê ki ma bầu bạn, đêm ngày đón gió biển khơi ngân lên khúc nhạc du dương, tha thiết ru giấc ngủ ngàn năm cho những người con đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Chia thành 4 khu chính với hàng ngàn ngôi mộ

• Khu A: Gồm 688 ngôi mộ (có 7 mộ tập thể). Đa số các phần mộ từ năm 1945 trở về trước.
• Khu B: Gồm 695 ngôi mộ (có 17 mộ tập thể). Đa số các phần mộ từ năm 1945 đến 1960.
• Khu C: Gồm 373 ngôi mộ (có 1 mộ tập thể). Đa số các phần mộ từ năm 1960 đến 1975.
• Khu D: Gồm 157 ngôi mộ. Đặc biệt mộ khu D được quy tập các mộ từ các nghĩa trang Hòn Cau và Hàng Keo về

Rất nhiều anh hùng nổi tiếng an nghỉ nơi đây

Nghĩa trang Hàng Dương là nơi an nghỉ của nhiều anh hùng nổi tiếng, có công với Cách Mạng, điển hình như:

• Mộ của liệt sĩ cách mạng Lê Hồng Phong và nhà yêu nước Nguyễn An Ninh ở khu A
• Mộ của nữ anh hùng Võ Thị Sáu và anh hùng Cao Văn Ngọc ở khu B
• Mộ của anh hùng Lê Văn Việt ở khu C

Nhưng phần lớn là những ngôi mộ khuyết danh

Trong số hàng nghìn ngôi mộ tại nghĩa trang Hàng Dương, chỉ một phần nhỏ còn lưu lại được tên tuổi, địa chỉ. Số còn lại là 25 ngôi mộ tập thể, và 1201 ngôi mộ khuyết danh.

Đài tưởng niệm trung tâm là điểm nhấn

Gần như là không thể nào dâng hương được hết cho tất cả các ngôi mộ trong một lần viếng thăm, nên người ta đã cho xây dựng một khu vực hành lễ chung tại nghĩa trang Hàng Dương. Đây là khu vực rất dễ nhận ra bởi sự rộng rãi, khoáng đạt và nổi bật là tượng đài uy nghiêm cao 21.6 có hình dáng của một bia mộ khổng lồ. Người ta đã sử dụng 144 khối đá chạm khắc các hình tượng quen thuộc để ghép lên tượng đài này…

Cùng nhiều bức phù điêu giàu ý nghĩa

Bên cạnh việc dâng hương tại tượng đài trung tâm, và làm lễ viếng tại các ngôi mộ cụ thể, du khách còn có thể đắm chìm trong ý nghĩa sâu sa của những bức phù điêu được bố trí rải rác bên trong nghĩa trang Hàng Dương. Đáng chú ý nhất phải kể đến 3 bức phù điêu: Trao Áo, Bất Khuất và Hy Vọng.

• Bức Trao Áo: Cao 9 mét nặng 25 tấn được dựng vào năm 1980, có dòng chữ “Vĩnh biệt các đồng chí”, tượng có ý nghĩa từ câu chuyện Ông bí thư đầu tiên của Hòn Gai là Vũ Văn Hiếu trao áo cho Ông. Lê Duẩn nguyên là Tổng Bí thư. Tượng trưng cho tinh thần hiến dâng tất cả cho cách mạng.
• Bức Bất Khuất: Cao 3.2m rộng 22m, hình tượng như dãy núi, bức từng nhà tù, xếp chồng lên nhau từng khối, điêu khắc sâu khoét lõm sâu như ô cửa xà lim bên trong là những nhân vật bị xiềng xích đang giúp đỡ nhau đi qua những bức tường đá.
• Bức Hy Vọng: Cao 5, hình tượng là một nhân vật nữ đứng hiên ngang trước gió, đầy hy vọng với tinh thần lạc quan, dang rộng cánh tay thả chim tự do.

Ngoài ra còn có cả một hệ thống âm thanh

Đi bất kỳ nơi đâu trong khuôn viên 19000m2 của nghĩa trang Hàng Dương, du khách đều có thể nghe được những bài ca cách mạng hào hùng. Đó là bởi hệ thống âm thanh độc đáo được lắp đặt một cách có tính toán rải rác khắp khuôn viên. Hệ thống âm thanh góp phần tích cực nhằm giúp du khách hiểu thêm về lịch sử hào hùng của dân tộc.

Du khách thập phương đến đây vào ban ngày

Vào ban ngày, hàng đoàn du khách nối đuôi nhau đến dâng hương tại tượng đài Trung Tâm, cùng với đó là thắp nhang cho các ngôi mộ và tìm hiểu lịch sử hào hùng của dân tộc. Đây được coi là hoạt động có ý nghĩa bậc nhất trong một lần du lịch tới Côn Đảo, lễ viếng luôn được tổ chức trang trọng bởi người dẫn đoàn hoặc những người có tiếng nói trong số du khách.

Và cả ban đêm

Ban đêm, nghĩa trang Hàng Dương còn có phần đông đúc, và kỳ bí hơn khi hàng ngàn du khách đến thăm viếng dâng lễ tại mộ nữ anh hùng Võ Thị Sáu. Đây không chỉ là thể hiện sự sót sa trước cái chết trẻ của nữ huyền thoại Đất Đỏ, mà còn là mong muốn sự bình an cho gia đình. Bởi lẽ, người dân bản địa cùng khách thập phương đều hết sức tin tưởng vào sự linh thiêng của người con gái can trường bị giặc Pháp bức tử khi tuổi đời còn quá trẻ.

Nghĩa Trang Hàng Dương Là Điểm Đến Hàng Đầu Trong Tour Côn Đảo

Đến với Côn Đảo, du khách không hẳn là chỉ để thưởng thức khung cảnh hoang sơ đẹp đẽ của biển xanh, cát trắng, nắng vàng, mà còn bởi sự tiếc thương vô hạn trước sự ra đi của hàng vạn chiến sĩ cách mạng, những người đã đánh đối xương máu, chịu cảnh địa ngục trần gian để con cháu đời sau được hưởng cuộc sống trong hòa bình.

Ngày nay, các phương tiện giao công công cộng, cùng sự xuất hiện của nhiều hãng hàng không đã khiến Côn Đảo ngày càng đông đúc & nổi tiếng. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển, cải thiện cuộc sống trên hòn đảo xinh đẹp chứa đựng đầy ký ức đau thương.

Một lần có nhu cầu du lịch tới Côn Đảo, đừng quên liên hệ với Ngọc Anh Travel để có được một chuyến du lịch trong mơ giàu ý nghĩa.